Współpraca i przebieg spotkania

W pierwszym dniu uczestnicy zebrali się w siedzibie Nadleśnictwa Lesko, gdzie odbyła się część teoretyczna oraz prezentacja dotycząca działalności jednostki i wyzwań związanych z ochroną lasów. Nadleśniczy Jan Mazur omówił rosnącą skalę problemu zamierania jodeł w wyniku ekspansji półpasożyta oraz zmieniających się warunków klimatycznych. Podkreślono m.in. wpływ suszy, wzrostu biomasy oraz zwiększonej presji szkodników.

Prezentacja objęła także charakterystykę Nadleśnictwa Lesko – jednostki zarządzającej ponad 18 tys. ha lasów, o zróżnicowanej strukturze siedlisk i wysokim udziale gruntów porolnych. Po sesji teoretycznej uczestnicy udali się na wizję lokalną do Leśnictwa Czarny Dział, gdzie dokonano pierwszego ścięcia próbnego wytypowanego drzewa, w celu dokonania analizy zaatakowanych drzew przez jemiołę.

Drugi dzień poświęcony został wyłącznie działaniom terenowym – prowadzono ocenę porażenia jemiołą na powierzchniach w Leśnictwach Zahutyń i Gruszka. W obu lokalizacjach przeprowadzono także ścinkę próbnych drzew (jodeł) w celach diagnostycznych, co pozwoliło na ocenę intensywności zasiedlenia w koronie oraz porównanie stopnia defoliacji z obserwacjami terenowymi.

Panel Dyskusyjny: Biologia jemioły i konsekwencje dla jodły

W trakcie wystąpień  szczegółowo omówiono biologię jemioły jodłowej – półpasożyta rozwijającego się przede wszystkim w górnych partiach koron drzew. Roślina ta, choć posiada zdolność do fotosyntezy, pobiera z drzewa gospodarza sole mineralne, co stopniowo prowadzi do jego osłabienia. Intensywne zasiedlenie powoduje defoliację, zahamowanie wzrostu, deformacje koron, a w dalszej perspektywie – zamieranie drzewa. Podkreślono, że podczas realizacji planowych cięć pielęgnacyjnych warto zwrócić szczególną uwagę na eliminację osobników silnie porażonych, także tych o wymiarach pomnikowych, jeśli stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego i są potencjalnym źródłem dalszego rozprzestrzeniania się jemioły. Zaznaczono, że celem nie jest całkowita eliminacja tego gatunku z ekosystemu, lecz ograniczenie jego ekspansji, której nasilone występowanie jest odzwierciedleniem szerszych zjawisk środowiskowych – w szczególności suszy hydrologicznej i zmian klimatycznych. Inwazja jemioły postrzegana jest tu jako biologiczny wskaźnik pogarszających się warunków siedliskowych.

Dodatkowo omówiono procedurę inwentaryzacji jemioły zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu – prowadzoną poza sezonem wegetacyjnym i opartą na analizie defoliacji oraz udziału porażonych drzew na powierzchni. Rejestrowane dane są wprowadzane do systemu SILP.

Wnioski

Przeprowadzona lustracja potwierdziła postępujące zagrożenie dla drzewostanów jodłowych. Zebrane obserwacje i dane stanowić będą podstawę do planowania zabiegów ochronnych i gospodarczych, w tym aktualizacji dokumentów planistycznych i działań dostosowawczych do zmieniających się warunków. W końcowym wystąpieniu Nadleśniczy Lesko podziękował uczestnikom za zaangażowanie, podkreślając, że przeciwdziałanie skutkom porażenia jemiołą będzie procesem długofalowym i wymagającym szerokiej współpracy między służbami ochrony lasu, leśnikami i jednostkami naukowymi.